Żelaźniak żółty (Phlomis fruticosa)
Żelaźniak żółty to niezwykle efektowna roślina półkrzewiasta pochodząca z rejonu Morza Śródziemnego.
Ceniony jest za oryginalny pokrój, srebrzystozielone liście i intensywnie żółte kwiaty pojawiające się w charakterystycznych okółkach.
Doskonale nadaje się do ogrodów naturalistycznych, żwirowych i śródziemnomorskich, wprowadzając ciepły, słoneczny akcent.
Pochodzenie i charakterystyka
Żelaźniak żółty (Phlomis fruticosa) pochodzi z południowej Europy, głównie z obszarów Grecji, Włoch i Hiszpanii.
W naturalnym środowisku rośnie na suchych, kamienistych zboczach i w zaroślach.
Jest rośliną częściowo zimozieloną, tworzącą zwarte, rozłożyste kępy o wysokości do 80-120 cm.
Liście są duże, eliptyczne, srebrzystozielone, pokryte miękkim kutnerem, co chroni je przed utratą wody.
Wysokość - 0,8 do 1,2 m
Szerokość - 0,8 do 1 m
Pokrój - krzaczasty, gęsty
Liście - srebrzystozielone, filcowate, eliptyczne
Kwiaty - żółte, w okółkach wokół łodygi
Okres kwitnienia - maj do lipca
Walory dekoracyjne
Żelaźniak żółty zachwyca efektownymi, żółtymi kwiatami zebranymi w regularne okółki wokół pędów, które pojawiają się od późnej wiosny do lata.
Dodatkową ozdobą są jego srebrzyste, omszone liście, utrzymujące dekoracyjność przez cały sezon.
Roślina pięknie komponuje się z trawami ozdobnymi i lawendą, nadając rabatom śródziemnomorskiego charakteru.
Warunki uprawy
Stanowisko
Żelaźniak najlepiej rośnie w pełnym słońcu, gdzie kwitnie najobficiej i zachowuje zwarty pokrój.
W półcieniu również sobie poradzi, ale może słabiej kwitnąć.
Wymaga stanowiska ciepłego, osłoniętego od silnych wiatrów.
Gleba
Preferuje gleby lekkie, piaszczyste, przepuszczalne, o odczynie obojętnym do zasadowego.
Nie toleruje podłoży ciężkich, gliniastych ani podmokłych.
Doskonale rośnie w podłożach żwirowych i wapiennych, typowych dla ogrodów śródziemnomorskich.
Podlewanie i nawożenie
Żelaźniak żółty jest rośliną odporną na suszę.
Wymaga jedynie umiarkowanego podlewania w czasie długotrwałych upałów.
Nadmiar wody może prowadzić do gnicia korzeni.
Nie wymaga intensywnego nawożenia - wystarczy coroczne zastosowanie niewielkiej ilości kompostu wiosną.
Pielęgnacja
Po kwitnieniu warto przyciąć przekwitłe pędy, aby utrzymać zwarty pokrój i pobudzić roślinę do rozkrzewienia.
Wiosną można usunąć uszkodzone lub przemarznięte części.
W chłodniejszych rejonach Polski zaleca się lekkie okrycie podstawy rośliny na zimę, np. gałązkami iglastymi lub korą.
Zastosowanie w ogrodzie
Żelaźniak żółty doskonale nadaje się do ogrodów śródziemnomorskich, żwirowych i naturalistycznych.
Świetnie prezentuje się w zestawieniach z lawendą, szałwią, santoliną i trawami ozdobnymi.
Może być sadzony jako soliter, w grupach lub na suchych skarpach.
Nadaje się również do uprawy w dużych pojemnikach.
Odporność i zimowanie
Żelaźniak żółty jest dość odporny na mróz, jednak w surowszych rejonach kraju może przemarzać.
Warto sadzić go w miejscach osłoniętych i dobrze zdrenowanych.
W razie przemarznięcia zazwyczaj szybko się regeneruje, wypuszczając nowe pędy od podstawy.
Ciekawostki
- Nazwa „Phlomis" pochodzi z języka greckiego i oznacza „płomień", co odnosi się do intensywnej barwy kwiatów
- W krajach śródziemnomorskich żelaźniak żółty bywa nazywany „Jerusalem sage" (szałwią jerozolimską)
- Roślina jest miododajna i przyciąga liczne owady zapylające, takie jak pszczoły i trzmiele