Bez czarny 'Sampo' (Sambucus nigra 'Sampo')
Bez czarny 'Sampo' to cenna, duńska odmiana o dużych baldachach kwiatowych i wyjątkowo obfitym owocowaniu.
Łączy walory ozdobne z użytkowymi - jest zarówno piękną rośliną ogrodową, jak i doskonałym źródłem aromatycznych kwiatów i owoców,
które można wykorzystać na soki, nalewki i przetwory.
Odmiana ta jest bardzo plenna, odporna na mróz i łatwa w uprawie.
Pochodzenie i charakterystyka
Odmiana 'Sampo' pochodzi z Danii i powstała ze skrzyżowania znanych odmian 'Haschberg' i 'Sambu'.
Jest krzewem o silnym wzroście i rozłożystym pokroju, dorastającym do 3-4 m wysokości.
Cechuje się dużą plennością oraz wysoką zawartością antocyjanów w owocach, dzięki czemu jest chętnie uprawiana także w sadach i gospodarstwach ekologicznych.
Wysokość - 3 do 4 m
Szerokość - 2,5 do 3,5 m
Pokrój - rozłożysty, gęsty
Liście - duże, ciemnozielone, złożone z kilku eliptycznych listków
Kwiaty - duże, kremowobiałe, zebrane w płaskie baldachy o średnicy do 25 cm, kwitną w czerwcu
Owoce - duże, ciemnofioletowe, błyszczące jagody dojrzewające w sierpniu-wrześniu
Walory dekoracyjne i użytkowe
Bez czarny 'Sampo' jest rośliną o podwójnym zastosowaniu - ozdobnym i użytkowym.
W okresie kwitnienia zachwyca dużymi baldachami pachnących, kremowych kwiatów, które przyciągają pszczoły i inne owady.
Jesienią obficie pokrywa się gronami ciemnych, błyszczących owoców, idealnych do przygotowania soków, konfitur i nalewek.
Owoce są bogate w witaminy, antocyjany i flawonoidy, mają działanie przeciwzapalne i wzmacniające odporność.
Warunki uprawy
Stanowisko
Najlepiej rośnie w pełnym słońcu lub lekkim półcieniu.
W słońcu obficiej kwitnie i owocuje.
Jest odporny na wiatr, zanieczyszczenia i bardzo dobrze przystosowany do polskich warunków klimatycznych.
Gleba
Preferuje gleby żyzne, próchniczne, umiarkowanie wilgotne, o odczynie lekko kwaśnym do obojętnego.
Dobrze rośnie także na glebach przeciętnych, o ile nie są zbyt suche.
Warto unikać stanowisk podmokłych lub bardzo ciężkich.
Podlewanie i nawożenie
Bez czarny 'Sampo' wymaga umiarkowanego podlewania - najlepiej utrzymywać stale lekko wilgotne podłoże.
W okresie suszy wskazane jest dodatkowe nawadnianie, zwłaszcza podczas kwitnienia i zawiązywania owoców.
Wiosną warto zastosować kompost lub nawóz organiczny, co zwiększa plon i poprawia zdrowotność krzewu.
Pielęgnacja i cięcie
Krzew dobrze znosi cięcie i szybko się regeneruje.
Wczesną wiosną zaleca się prześwietlenie korony, usunięcie starych, słabych i krzyżujących się pędów, aby pobudzić roślinę do wzrostu i owocowania.
Regularne cięcie pozwala utrzymać wysoką jakość owoców i atrakcyjny pokrój krzewu.
Zastosowanie w ogrodzie i sadzie
Bez czarny 'Sampo' jest doskonałym wyborem zarówno do ogrodów przydomowych, jak i do uprawy towarowej.
Może być sadzony pojedynczo jako soliter, w grupach lub w formie luźnych żywopłotów.
Kwiaty i owoce można wykorzystać do produkcji syropów, win, nalewek i przetworów.
Stanowi również ważną roślinę miododajną.
Odporność i zimowanie
Odmiana 'Sampo' jest w pełni odporna na mróz i bardzo dobrze znosi warunki klimatyczne panujące w Polsce.
Jest także odporna na większość chorób i szkodników.
Nie wymaga okrywania na zimę i jest łatwa w pielęgnacji, nawet dla początkujących ogrodników.
Ciekawostki
- Odmiana 'Sampo' została wyhodowana w Danii i szybko zdobyła popularność w całej Europie
- Jest jedną z najbardziej plennych odmian bzu czarnego uprawianych w Polsce
- Z owoców 'Sampo' powstają intensywnie zabarwione soki o wysokiej zawartości witaminy C i antocyjanów